Zastrzyk domięśniowy to powszechnie stosowana metoda podawania leków, która pozwala
na szybkie i efektywne dostarczenie substancji leczniczych do organizmu. Umiejętność
prawidłowego wykonania zastrzyku domięśniowego jest niezwykle istotna zarówno dla
personelu medycznego, jak i dla osób samodzielnie zarządzających swoim zdrowiem. W
tym artykule omówimy, czym jest zastrzyk domięśniowy, jak go prawidłowo wykonać oraz
jakie mogą wystąpić powikłania.

Zastrzyk domięśniowy

Zastrzyk domięśniowy to procedura medyczna polegająca na wstrzyknięciu leku
bezpośrednio do mięśnia, co umożliwia szybkie wchłanianie substancji aktywnej do
krwiobiegu. Najczęściej wybierane miejsca podania to pośladek, ramię, udo oraz bark.
Wybór miejsca zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj leku, dawka oraz preferencje
pacjenta.

Podawanie leku w pośladek jest jedną z najczęściej stosowanych metod ze względu na
dużą powierzchnię mięśniową, co ułatwia równomierne rozprowadzenie leku. Ramię i bark
są wybierane zazwyczaj w przypadku mniejszych dawek lub gdy konieczne jest częstsze
podawanie zastrzyków. Udo natomiast jest dobrym miejscem dla dzieci oraz osób z
ograniczoną mobilnością.

Jak zrobić zastrzyk domięśniowy?

Prawidłowe wykonanie zastrzyku domięśniowego wymaga zachowania odpowiednich zasad
aseptyki oraz precyzyjnej techniki. Oto krok po kroku, jak wykonać zastrzyk domięśniowy:

Przygotowanie sprzętu i pacjenta – Przed przystąpieniem do zastrzyku, upewnij się, że masz
wszystkie niezbędne materiały: igłę odpowiedniej długości i średnicy, strzykawkę z
przygotowanym lekiem oraz jednorazowe rękawiczki. Zdezynfekuj miejsce podania za
pomocą np. alkoholu izopropylowego, aby zminimalizować ryzyko zakażenia.

Wybór miejsca podania – W zależności od wybranego miejsca (pośladek, ramię, udo, bark),
zidentyfikuj odpowiednią część mięśnia. Na przykład, dla pośladka wybiera się mięsień
pośladkowy średni, który znajduje się w środkowej części pośladka, aby uniknąć nerwów i
naczyń krwionośnych.

Technika wstrzyknięcia

1. Zaplanuj i oznacz miejsce iniekcji.
2. Stabilizacja mięśnia: Delikatnie ściągnij skórę wzdłuż miejsca podania, aby napiąć
   mięsień i ułatwić wstrzyknięcie.
3. Punktowanie igły: Wprowadź igłę pod kątem około 90 stopni do skóry, zapewniając
   szybkie przebicie mięśnia.
4. Aspiruj! – przy iniekcji domięśniowej zawsze wykonaj aspirację, sprawdzając czy igła
   nie została umiejscowiona w naczyniu. Aspirację można wykonać metodą odłączenia
   lub cofnięcia tłoka strzykawki po wkłuciu igły,
5. Podanie leku: Jedną ręką ( wolną) przytrzymaj nasadkę igły. Delikatnie naciśnij tłok
   strzykawki, aby podać lek. Upewnij się, że lek jest równomiernie wchłaniany przez
   mięsień.
6. Wyjęcie igły: Po podaniu leku, szybko, zdecydowanym ruchem wyjmij igłę, a
   następnie delikatnie uciskaj miejsce wstrzyknięcia czystym gazikiem, aby zatrzymać
   krwawienie.

Po podaniu leku nałóż sterylny opatrunek na miejsce wstrzyknięcia, aby zabezpieczyć ranę
przed zanieczyszczeniami. Monitoruj pacjenta pod kątem ewentualnych reakcji alergicznych
lub innych niepożądanych efektów.

Zastrzyk domięśniowy – powikłania

Choć zastrzyk domięśniowy jest stosunkowo bezpieczną procedurą, może wiązać się z
pewnymi powikłaniami. Najczęściej występujące to:

Ból i obrzęk – Po wstrzyknięciu leku, pacjent może odczuwać ból w miejscu podania. Obrzęk
jest naturalną reakcją organizmu na penetrację mięśnia i zazwyczaj ustępuje samoistnie w
ciągu kilku godzin.

Infekcje – Niewłaściwa technika aseptyczna może prowadzić do zakażenia miejsca
wstrzyknięcia. Aby tego uniknąć, zawsze dezynfekuj skórę przed podaniem zastrzyku i
używaj jałowych materiałów.

Uszkodzenie nerwów lub naczyń krwionośnych – Nieprawidłowa iniekcja może skutkować
uszkodzeniem nerwów lub naczyń krwionośnych, co może prowadzić do drętwienia,
mrowienia lub silnego krwawienia. Dlatego tak ważne jest dokładne poznanie anatomii oraz
ostrożność podczas wykonywania zastrzyków.

Reakcje alergiczne – Niektóre osoby mogą doświadczać reakcji alergicznych na podawane
leki, co objawia się wysypką, obrzękiem, a w skrajnych przypadkach – trudnościami w
oddychaniu czy wstrząsem anafilaktycznym. W przypadku wystąpienia takich objawów
natychmiast podejmij odpowiednie działanie.

Zrosty i włóknienie – Regularne podawanie zastrzyków w tym samym miejscu może
prowadzić do zrostów lub włóknienia mięśnia, co utrudnia przyszłe podania leków. Aby tego
uniknąć, zmieniaj miejsce podania zastrzyku w miarę możliwości.

Zastrzyk domięśniowy to skuteczna metoda podawania leków, która wymaga jednak
odpowiedniej wiedzy i umiejętności, aby przeprowadzić ją bezpiecznie i skutecznie.
Prawidłowe przygotowanie, wybór odpowiedniego miejsca podania oraz stosowanie
właściwej techniki to kluczowe elementy, które zapewniają skuteczność terapii i minimalizują
ryzyko powikłań. Pamiętaj o regularnym monitorowaniu miejsca wstrzyknięcia oraz o
konieczności zmiany miejsca podania, aby uniknąć zrostów i włóknienia mięśniowego.
Dzięki tym zasadom zastrzyk domięśniowy może być bezpiecznym i efektywnym sposobem
na dostarczenie niezbędnych leków do organizmu.